Ontwikkelingen in de GKv - 9
Oecumene
D.J. Bolt
06-05-23
Met de fusie van GKv en NGK ontstaat een nieuwe kerk, de NgK. Het aantal 'denominaties' in Nederland lijkt daarmee met 1 afgenomen. Maar helaas, het tegendeel is waar. Inmiddels zijn er ook drie kerken bijgekomen: DGK, GKN en enkele gemeenten die samen vrijgemaakt willen blijven, althans voorlopig. En nog afgezien van de HGK in Bunschoten-Spakenburg.
De vraag die leeft is of het wel noodzakelijk was deze nieuwe fusiekerk te stichten. Want wat is nu precies het 'eigene' van de NgK dat een zelfstandig nieuw bestaan rechtvaardigt? Die vraag leeft veel breder dan bij ons alleen. Als we het goed zien is er binnen de NgK een 'oecumenische' beweging in de richting van een algemeen protestantisme zoals dat m.n. al velen jaren geïnstitutionaliseerd is in de Protestantse Kerk Nederland (PKN). Maar misschien gaat de beweging nog verder, zo valt waar te nemen.
Laten we eens kennis nemen van wat berichten en gebeurtenissen. Alweer, zonder volledig te kunnen zijn. We rubriceren naar kerkgemeenschap. Hier en daar geven we wat commentaar onder -----.
- Leer, sacramenten en tucht
- Ethiek
- Kerkelijk leven
- Oecumene
- Conclusies
Oecumene
Relaties met kerken
Baptisten
GKv kerkbode van het Noorden, 28 januari 2023
De CGKv Veendam/Wildervank bestaat uit mensen van de GKV- en de CGK-kerken. De gemeente kreeg in kandidaat J. v.d. Vecht (GKv) weer een eigen predikant. In een interview merkt hij op dat de samenwerking tussen GKv-ers en CGK-ers heel goed is. Het is 'een actieve gemeente'. En, zegt hij,
"… we werken zelfs op diverse terreinen samen met de Baptisten gemeente die in ons kerkgebouw kerkt."
Kan dat wel, geeft het geen wrijving onderling?, vraagt de interviewer.
Van der Vecht:
"Nee, je bent één in Christus. Dat bind je aan elkaar. Ondanks dat er mensen zijn die zeggen: het blijven baptisten, en omgekeerd: het blijven gereformeerden.
Zo pakken we o.a. samen de Kerstnachtdienst op en is er zomers de Kinderfeestweek die voorafgegaan wordt door een gezamenlijke kerkdienst.()
Ik denk dat we allereerst moeten proberen om naar elkaar te luisteren. We zijn geneigd om onze eigen waarheid als de enige juiste te zien. Luister eerst voordat je zelf gaat spreken."
Inmiddels worden er ook gezamenlijke kerkdiensten gehouden met de baptisten[1].
-----
Typisch, die moderne dubbelslag als het gaat om verschillen tussen (de leer van) kerken: 'we zijn één in Christus' én over verschillen praten en luisteren we naar elkaar'. Opgelost.
Maar is Gods verbond met ons én onze kinderen (o.a. Hand. 2:38,39, HC v/a 74) voor deze vrijgemaakten, inmiddels Nederlands gereformeerden, geen (fundamenteel) punt meer, maar slechts 'een eigen waarheid' geworden …?
Hoe durf je je dan nog gereformeerd te noemen?
De gemeente heeft 450 leden waarvan 1/3 christelijk gereformeerd is. Begrijpt de CGK wat hier gebeurt met de leden die aan hun zorgen zijn toevertrouwd?
CGK 1
GKv kerkbode van het Noorden, 3 september 2023
De kerkbode meldde dat prof. dr. J.W. Maris (CGK) in CGKv Veendam/Wildervank voorging en het Heilig Avondmaal bediende.
Inmiddels heeft deze gemeente de middagdienst afgeschaft en drie vrouwelijke ambtsdragers aangesteld (zelfde kerkbode, 11-03-23).
CGK 2
De Wekker, 18 februari 2022
Er lopen samenwerkingsgesprekken tussen GKv Winschoten, GKv
Stadskanaal - die ook de ambten hebben opengesteld - en de CGK.
Nu we het toch over dit soort relaties hebben, in Nieuwegein ging GKv vorig jaar samen met CGK-NGK. De GKv kerkbode van het Midden meldde (18 februari 2022) dat
'De CGK stemde in met de gang van zaken, de regiovergadering van de NGK heeft de samenwerkingsovereenkomst goedgekeurd en ook classis Utrecht gaat, mede gezien het advies van de Commissie Contact en Eenheid (CCE), met blijdschap akkoord met de samenwerkingsovereenkomst.'
CGK 3
De Wekker, 02-2023
Vermeldenswaard is ook wat er gebeurde op het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland.
'Gereformeerde Kerk vrijgemaakt van Brouwershaven gaat in zijn geheel over naar de CGK. () De eenwording betekent dat vanaf 1 januari Brouwershaven een preekplaats van CGK Zierikzee is.'
Waarom? Zo kan het kerkgebouw in Brouwershaven openblijven. Bovendien ging CGK-dominee Van Langevelde ging al geregeld in de GKv voor en werden er gezamenlijke kerkdiensten belegd.
-----
Je ziet de verbindingen op de randen van CGK en NgK aaneengroeien. En navenant de problemen. Want binnen de NgK is men hoe langer hoe minder terughoudend wat betreft vrouw-in-ambt, integendeel. En men lijkt de CGK daarin mee te (willen) sleuren.
We houden ons hart vast.
Mozaïek
Trouw, 16 juli 2022
Een roomse journalist doet enthousiast verslag van zijn kennismaking met de evangelische beweging Mozaïek. Onder de kop Het wonder van Mozaiek0318 geeft hij daar o.m. zo lucht aan
'… daar was Arie de Rover. Hij ging preken, twintig minuten lang. Uit zijn hoofd! Het ging over Jezus die een melaatse genas, maar die mocht dat vervolgens tegen niemand vertellen. Arie had de zaal in zijn greep. Hij bespeelde de emoties. "Vind je het niet mooi?", zei hij dan. Of "Kent u dat?"
Eigenlijk was dit één grote dienst aan de emotie. In katholieke vieringen wordt dit menselijke sentiment bij voorkeur vermeden. Ten onrechte misschien….'
Aardig, wat de krantenman blijkbaar niet weet is dat De Rover afkomstig is uit de GKv (Hardinxveld) en daar ook preekconsent heeft[2] …
-----
Een voorbeeld van o.i. onverantwoord (kerk)grensoverschrijdend gedrag van deze preekconsenter. Denk alleen al aan de jeugd en jongeren. Als 'Arie het doet waarom ik dan niet…?' Zou sijpelt elk kerkbesef de afvoer in en groeit de leegte op gereformeerde kerkbanken.
Rooms-katholieke kerk 1
GKv kerkbode van het Noorden, 19 februari 2022
Bladmedewerker F. Tromp vertelt van zijn bezoeken aan een abdij.
'In 2017 bezocht ik de abdij voor het eerst, in het kader van een soort stage. Een monastieke tiendaagse liet me proeven van het leven als monnik. Anderhalve week leefde ik letterlijk tussen de broeders, schouder aan schouder met hen in de koorbanken en de refter. Zou het leven zoals deze monniken dat doen, zou dat iets voor me zijn? Het leven in een klooster past me als een jas. En de abdij in Westmalle bezoek ik ook met enige regelmaat. Vanwege de rust, de regelmaat in de abdij, het onderlinge geloof met de monniken.'
Wordt Tromp rooms? Nee, nog niet:
'De monastieke tiendaagse is niet omgezet in een traject als noviet. De Heer heeft vooralsnog andere plannen in mijn leven. Een leven in de maatschappij, een actieve bijdrage aan de samenleving.'
Maar zijn advies is wel:
'… ik zie hoe evangeliseren zonder woorden werkt. Omdat je wordt meegenomen in de dagelijkse praktijk en omgang met Onze-Lieve-Heer. Meer nog omdat ook de abdij letterlijk wijst naar boven.
Ga maar eens naar een klooster of een abdij. Daar proefje iets van dat woordeloos leven.'
Rooms-katholieke kerk 2
GKv kerkbode van het Noorden, 22 december 2022
Een andere vaste scribent in deze kerkbode, G. Bouman, meldt dat hij het boek van de christelijke gereformeerde hoogleraar dr. A. Huijgen heeft gelezen. Daar heeft hij in elk geval een stuk Maria verering aan overgehouden zoals Huijgen dat ook promoot[3]. Hij denkt dat
'… Huijgen hier een punt heeft, als hij over de ondergesneeuwde aandacht voor Maria in protestantse kerken schrijft. Maria heeft in de protestantse wereld niet dié aandacht gekregen als in de Roomse kerk. Dit is niet helemaal terecht. Zij is een bijzondere vrouw, moeder van Jezus de Verlosser. Meer aandacht kan, door het feest van de annunciatie me te vieren. Om over na te denken. Ik noteer 25 maart alvast als een bijzondere Maria-dag. U ook?'
(Annunciatie: aankondiging van Jezus' geboorte, djb).
Rooms-katholieke kerk 3
GKv kerkbode van het Noorden, 18 februari 2022
Kloosterbezoek, Maria verering, daar blijft het niet bij. De vrijgemaakte oecumene in GKv Uithuizen gaat nog een wezenlijke stap verder. Het blad meldt dat ds. P. Zuidema (GKv) voorgaat in een gezamenlijke dienst van GKv, PKN én Rooms-katholiek. Overigens niets bijzonders daar want op 6 november vorig jaar was er ook al zo'n gezamenlijke dienst geweest met als voorganger pastor mevrouw N. Hamersma-Sluis van de roomse kerk te Uithuizen…
-----
Prof. Huijgen lijkt hier iets te oogsten van wat hij zaaide. Ook helemaal in lijn met de gedreven haast fanatieke voorhoede van het ND die alles in het werk stelt om stapje voor stapje een algemeen progressieve christelijke eenheid te bereiken waarvan ook roomsen deel uitmaken.
Bovenstaande verschijnselen zijn er uitvloeiselen van.
Rooms-katholieke kerk 4
ND, 26 januari 2008
Maar het gaat nog (veel) verder. Wellicht is het wat vergeten, maar al in 2008 ontstond er een rel rond de huidige rector van de vrijgemaakte, nu NgK, universiteit, prof. dr. G. Harinck. Hij meldde destijds
"Ik heb grote sympathie voor de Rooms-Katholieke Kerk. Ik vind het ook geen probleem als gereformeerden aan een mis deelnemen als het zo uitkomt. Natuurlijk, er zijn verschillen, maar die zijn toch maar betrekkelijk".[4]
-----
Ter navolging door ds. Zuidema misschien en zijn gemeente?
Of is het daar al praktijk?
Protestantse Kerk Nederland 1
Onderweg, 10 september 2022
Het blad, zoals bekend een samenvoeging van De Reformatie (GKv) en Opbouw (NGK), publiceerde een interview met Martine Versteeg, relatiemanager Kerk Jeugd. Zij en haar gezin bezoeken de Protestantse Gemeente in Odijk.
Naast allerlei andere dingen komt ook haar visie op de kerk ter sprake. Ze zegt daarvan:
'Mijn visie op kerk-zijn is door de jaren heen wel veranderd. De kerk zie ik als een groep mensen die om Jezus staat en met elkaar verbonden is. Van Jan Wolsheimer, de directeur van MissieNederland, hoorde ik ooit de uitspraak:
"Als God kijkt naar een stad of een plaats, ziet Hij één kerk, één lichaam van Jezus."
Dan bestaat de kerk uit alle lokale christenen, ongeacht denominatie en of ze nu wel of niet in een kerk zitten.
Dat is een heel mooie, inclusieve manier om naar de kerk te kijken. De laatste jaren heb ik echt passie voor de lokale kerk gekregen. Ik zie de enorme potentie, zeker ook voor jongeren. Zij zitten een leeftijdsfase waarin ze volop identiteitsvragen hebben: van wie ben ik en waar hoor ik bij? Het Evangelie geeft daar mooie antwoorden op die de wereld niet kan geven. Maar het Evangelie gebeurt juist in de dynamiek van een lokale gemeente waarbij je betrokken bent.
Vanwege dat proces is ons gezin sinds een jaar lid geworden van de plaatselijke kerk in Odijk. Daarin heb ik een verschuiving doorgemaakt van de vraag: welke kerk past het beste bij mij? Naar: waar is Jezus al in mijn buurt aanwezig?'
Maar is de vraag niet waar zo'n lokale kerk zich op baseert, haar fundament?
Dat beseft ze ook:
'Dat is eerlijk gezegd best een spannende, want zo zit ik in een gemeente met mensen die bijvoorbeeld niet in de letterlijke opstanding van Jezus geloven.
De vraag en opdracht voor mij is: kan ik desondanks toch een eenheid vormen met deze mensen? Ik besef dan des te meer dat ik Gods Geest nodig heb.'
Protestantse Kerk Nederland 2
GKv kerkbode van het Noorden, 3 september 2022
GKv Leek (Groningen) houdt een gezamenlijke dienst met de PKN in die plaats. Voorganger van de 'Grunneger dainst' is ds. T.J. Oldenhuis (PKN), met als thema 'Zet de blomkes mor ais boeten' (Zet de bloemetjes maar es buiten).
[correctie 08-05-23]
Protestantse Kerk Nederland 3
GKv kerkbode van het Noorden, 26 november 2022
In de Jozefkerk te Assen worden sinds 1988 zogenaamde Welkomstdiensten gehouden die vijf keer per jaar worden georganiseerd door mensen uit de GKv en de PKN. De diensten hebben naast een evangeliserend, ook een oecumenisch karakter. Predikanten en voorgangers uit diverse gezindten die zich kunnen vinden in de doelstellingen het comité gaan voor in deze diensten. Vanuit de Baptisten, Vergadering der Gelovigen, de GKv en uiteraard vanuit de PKN. Ook bisschop De Korte van het bisdom Groningen is vier keer voorgegaan. En verder treden er koren op.
Vóór corona kwamen er zo'n 400 bezoekers, dat is nu gedaald tot rond 250. Velen zijn al gelovigen uit bestaande kerken en komen om de zang, hoewel het geen zangdienst is.
Protestantse Kerk Nederland 4
Onderweg, 10 februari 2023
GKv Dokkum-Driesum spreekt samen met PKN Driezum-Wâlterswâld en de CGK van Broeksterwâld. Deze GKv wil samen met de PKN een gezamenlijke aanpak van het jeugdwerk en van activiteiten voor dorpsbewoners.
Met de CGK zouden gezamenlijke diensten in de zomermaanden kunnen worden gehouden.
Protestantse Kerk Nederland 5
Onderweg, 14 mei 2022
Ds. J. Klapwijk, Ichthuskerk GKv Den Haag, is voor vijftig procent gedetacheerd in de Pax Christikerk, PKN Den Haag. De detachering geldt in eerste instantie tot half 2023, maar kan een aantal jaren worden verlengd. Beide gemeentes schuiven met de kerktijden: de Ichthuskerk zondagochtend 9.30 uur, de Pax Christikerk naar 11.00 uur, zodat Klapwijk op één zondag in beide gemeenten kan preken.
Verder kijken beide kerken of er nog een betaalde kerkelijk werker of junior predikant nodig is.
Protestantse Kerk Nederland 6
ND, 29 april 2022
In de krant mag J. Olde uitgebreid toelichten waarom hij overgestapt is van GKv naar PKN. Onder kop Allemaal naar de PKN? vraagt hij zich hardop af:
'De kleine gereformeerde kerken moeten zich bezinnen op hun eigen bestaan. Zouden ze zich niet kunnen aansluiten bij de Protestantse Kerk? Zijn de afgescheiden kerken hun bestaansrecht niet aan het verliezen?
Dit vraag ik me af naar aanleiding van een artikel over ‘leegloop’ van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt (GKv) naar de Gereformeerde Bond (Nederlands Dagblad, 24 april). Ontwikkelingen en thema’s die in de negentiende en twintigste eeuw een rol speelden bij het zich afscheiden van de Nederlands Hervormde Kerk, lijken nu deels aan de orde binnen deze kerkverbanden.'
Olde constateert dat er in de GKv 'geen vertrouwen lijkt te bestaan in elkaars geestelijke integriteit' met als gevolg dat 'velen zich niet meer veilig voelen in hun gemeente'. Vervolgens signaleert hij dat 'een redelijke stroom van kerkleden en voorgangers uit deze kerken de toevlucht neemt tot (een vleugel van) de Protestantse Kerk'.
Wat hemzelf betreft - 'vele jaren overtuigd vrijgemaakt ' –, hij stapte na een verhuizing over naar de plaatselijke hervormde gemeente. Tot volle tevredenheid, want
'hoe heerlijk klinkt daar het volle evangelie. Het kerkverband waarvan die gemeente deel uitmaakt, blijkt geen belemmering om gelovig aan het evangelie vast te houden. Ook de ontspannen manier waarop binnen één gemeente met verschillen kan worden omgegaan die niet de kern van het evangelie betreffen, is geestelijk verkwikkend. Dan neem ik de traditionelere vormgeving van de eredienst ter plaatse graag voor lief, geniet ik van de eerbied en de onderlinge verbondenheid.'
Olde ziet een 'toenemende vergruizing' van GKv, NGK en CGK richting protestantse, evangelische en internationale gemeenten. Daarom moeten zij
'zich bezinnen op hun eigen bestaan. Zouden ze zich kunnen aansluiten bij de Protestantse Kerk? Of vormen de inmiddels ontstane culturen en tradities een te grote blokkade voor het vormen van eenheid? Is eenheid dan minder waard dan vasthouden aan die gewoontes?'
En, weet Olde, heeft prof. J. Douma ooit niet gezegd dat 'de sleutel voor orthodox-kerkelijke eenheid in handen is van de Gereformeerde Bond is'?
-----
Al deze berichten vertonen het beeld van een kerkelijk leven dat in hevige beroering klotst maar waarvan de PKN toch een min of meer aantrekkend eiland lijkt. Je hoeft geen groot profeet te zijn om te voorspellen dat op termijn de NgK op zal gaan in de PKN. Al eerder in deze serie signaleerden een totaal gebrek aan kerkbesef bij ouderen en al helemaal bij jongeren. Hoe zouden de laatsten ook een gezonde gereformeerde visie op kerk en kerklidmaatschappij kunnen ontwikkelen met de voorbeelden van jeugdleiders, predikanten en anderen voor ogen zoals we daarvan in berichten kennis van konden nemen? Die er blijk van geven, waarschijnlijk zonder het te beseffen, een extreme Kuyperiaanse pluriformiteitsleer m.b.t. de kerk aan te hangen?
Trouwens hoe schokkend is het dat in de PKN zelfs de echte fysieke opstanding van Christus die toch de kern van het Evangelie is - als je al wilt spreken over een 'kern' – geloochend kan worden en dat men dat probeert toe te dekken met de Heilige Geest …
Hoe kun je dan toch één zijn?
Onbegrijpelijk!
Sleutel
J. Olde haalt prof. Douma aan. De PKN/Gereformeerde Bond (GB) zou de sleutel voor de orthodox-kerkelijke eenheid in handen hebben. En ja, we hebben dat persoonlijk hem horen zeggen. Maar hoezeer je ook hoogachting kunt hebben voor broeders die zich rekenen tot deze organisatie, GB heeft de sleutel gebroken! Want als wij Douma destijds goed hebben begrepen zou hij zo graag hebben gezien dat de mannen van de bond het voortouw hadden genomen in de waarachtig gereformeerde oecumene. Dat zou onder meer hebben betekent dat zij zich hadden los moeten maken van de Hervormde Kerk.
Het is diep verdrietig dat zelfs toen in 2004 de PKN ontstond met een niet meer gereformeerde fundament, de bond als geheel niet de moed heeft gehad Schriftuurlijk te kiezen in het dilemma 'we kunnen niet mee én we kunnen niet weg' (J. van der Graaf). Velen gingen wél mee en een scheuring, ook in de bond, was een feit.
Maar, we hoeven de moed toch niet op te geven? Waarom zouden gereformeerde krachten zich niet kunnen bundelen om daadwerkelijk (dus niet alleen maar klagen en doemdenken) te werken aan en in Christus' kerk? Niet in de zin van 'wij zullen het wel fixen' maar in vertrouwend opzien naar de Heer van de Kerk en biddend om de leiding van Zijn Geest? Daar vraagt Christus toch om? (Joh. 17)
Raad van Kerken
Hiervóór ging het vooral om situaties en handelingen van plaatselijke kerken en individuele personen. Maar GKv en NGK zien hun 'oecumenische roeping' in Nederland veel breder en algemener. Daarom besloten ze toe te treden tot de Raad van Kerken (RvK), per mededeling op 12 mei 2021. En die aanvaardde hen unaniem. Weliswaar als geassocieerde leden (zonder stemrecht) maar verder betrokken in alle zaken.
RvK voorzitter Van Dartel
'We zijn blij dat vanaf nu ook het gereformeerde geluid breed vertegenwoordigd zal zijn in de Raad. Dat draagt bij aan de oecumenische verbondenheid.'
En zo ook ds. R. de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland en moderamenlid
'Het is mooi dat wij getuigen mogen zijn van het feit dat er tussen beide kerkverbanden geen kerkscheidende redenen meer zijn om steeds intensiever gezamenlijk op te trekken en gezamenlijk toe te treden tot de Raad van Kerken. Dat het oecumenisch zelfverstaan van beide kerkverbanden zich verder uitstrekt dan de gereformeerde traditie is een verheugende ontwikkeling.'
Ds. M.H. Oosterhuis (GKv) en F. Schippers (NGK) zagen deze stap als een mogelijkheid tot 'bijdragen aan de beleidsvoorbereiding en invulling van onze oecumenische roeping' en 'versterken van het christelijke geluid in de samenleving'.
Iedereen blij dus.
De RvK (in 1968 opgericht) telt 19 kerken en kerkgenootschappen, waarvan vijf geassocieerd lid zijn:
• Algemene Doopsgezinde Sociëteit
• Anglicaanse Kerk in Nederland
• Bond van Vrije Evangelische Gemeenten in Nederland
• Evangelische Broedergemeente in Nederland
• Koptisch Orthodoxe Kerk
• Leger des Heils
• Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland
• Orthodoxe Kerk in Nederland
• Oud-Katholieke Kerk van Nederland
• Protestantse Kerk in Nederland
• Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers)
• Remonstrantse Broederschap
• Rooms-Katholieke Kerk in Nederland
• Syrisch-Orthodoxe Kerk in Nederland
De 5 geassocieerde leden
• 2of3bijEEN
• Kerkgenootschap der Zevende-dags Adventisten
• Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten
• Vrijzinnigen Nederland
• Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) en de Nederlands Gereformeerde Kerken
-----
Wij hebben eerder aandacht gegeven aan deze zaak in de serie Ontwikkelingen in de CGK[5], toen het ging over hun lidmaatschap van de zgn. Nationale Synode en de Raad van Kerken.
We blijven het onbegrijpelijk vinden als gereformeerden menen met deze verzameling van kerken waarin ook de meest fundamentele geloofstukken worden geloochend vruchtbaar en verantwoord te kunnen samenwerken. Het doel is fraai verwoord als 'versterken van het christelijk geluid in de samenleving'. Maar de daaraan voorafgaande vraag luidt: welk christelijk geluid?
Theologische Universiteit Kampen/Utrecht
ND, 9 september 2022
Voor het eerst in de geschiedenis van de ruim anderhalve eeuw oude universiteit vond de opening van het academisch jaar buiten Kampen plaats: in de Janskerk in Utrecht, de stad waar de universiteit komende jaren stapsgewijs naartoe verhuist.
De rector dr. R. Kuiper ziet de taak van de TUK in 'de veranderde rol van theologie in het landschap van het hoger onderwijs' als volgt
‘Wat wij in Kampen hebben mogen ontwikkelen, willen we graag breder inzetten voor christelijke studenten en voor het hoger onderwijs in Nederland. () We zijn allang niet meer de domineesfabriek waar alleen predikanten worden opgeleid’. () Theologie is een kleine studie geworden, maar de belangstelling voor haar inbreng is groot. () Dat merken we hier in Utrecht, waar studenten aangeven ons onderwijs waardevol te vinden voor hun vorming.
In het hoger onderwijs is er behoefte aan theologische inbreng, voor theologische invalshoeken in andere disciplines, voor zingeving, voor de manier waarop vanuit de theologie naar maatschappelijke vraagstukken wordt gekeken. Vraagstukken van oorlog en vrede, gezondheid en ziekte, geld en goed, sport, economie en ecologie zijn verbonden met houdingen en gedragingen die religieus gevoed zijn.’ ()
Wij presenteren ons als een academie voor christelijke toerusting in het hart van Nederland. Wij zien dit domweg nu op onze weg liggen als verantwoordelijkheid.’
Maar er zijn in Utrecht al instellingen die een academische opleiding theologie aanbieden. Immers de stad heeft de Tilburg School of Catholic Theology, de Universiteit voor Humanistiek en de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht. En de Protestantse Theologische Universiteit natuurlijk.
Vermeldenswaard is ook dat per 1 januari 2023 prof. dr. G. Harinck rector is geworden van de universiteit. Drs. J.W. Boven benoemd tot voorzitter van het College van Bestuur.
-----
Het klinkt niet gek: Wij presenteren ons als een academie voor christelijke toerusting in het hart van Nederland. Nu weten we niet of het geografisch middelpunt van ons land samenvalt met zijn geestelijk hart. Maar elk geval, de verhuizing kan er goed aan bijdragen om een algemeen christelijk toerusting te realiseren in een stad waar potentieel veel studenten naar toe komen. Al eerder lazen we iets van een nuttige uitwisseling van studenten en wederzijdse wetenschappelijke bevruchting.
Maar we denken toch ook dat de keuze voor Utrecht nog om andere reden zinvol werd geacht. Is het een rare gedachte, mede gezien wat we opmerkten onder PKN hierboven, dat over afzienbare termijn de TU Kampen/Utrecht versmelten met de Protestantse Theologisch Universiteit die ook geheel in die stad zal worden geconcentreerd (Groningen gaat naar Utrecht)?
We denken ook aan de benoemingen.
Harinck, de nieuwe rector, voorspelt: 'De fusiekerk van Nederlands- en vrijgemaakt-gereformeerden zal steeds meer gaan lijken op de Protestantse Kerk en gaat de christelijk-gereformeerden geleidelijk vergeten'. Hij constateert uit ervaring met zijn eigen gemeenteleden: 'Ja, we hadden misschien beter gelijk kunnen doorlopen naar de PKN'.
En de nieuwe voorzitter van de CvB, Boven, is al een eind op weg, hij is lid van 'Kruispunt' in Vathorst, een samenwerkingsgemeente van PKN, CGK en NGK.
Opnieuw dus de vraag, nu gericht op het academisch onderwijs: wat is de toegevoegde waarde nog van een eigen NgK instituut?
En, zien we in de deur van de Utrechtse protestantse academie niet prof. Huijgen blij staan roepen: Komt u maar?[6]
[update 08-05-23]
Internal Conference of Reformed Churches
In tegenstelling tot de Raad van Kerken was de internationale conferentie van gereformeerde kerken niet blij met de ontwikkelingen in de GKv. De organisatie heeft ruim dertig lidkerken over de hele wereld, van Korea en India tot Oeganda en Canada.
M.n. de opening van de ambten voor vrouwen bleek een onoverkomelijk geschil tussen deze gereformeerde kerken en de GKv. De Canadian Reformed Churches, gesteund door de Noord-Amerikaanse Orthodox Presbyterian Church, drongen aan op royement, nadat de vrijgemaakten in 2017 al geschorst waren.
De conference besloot daartoe overgaan en royeerde de GKv als lid.
Tegelijk werd de Gereformeerde Kerk Nederland toegelaten als nieuw lid.
-----
Hoe diep smartelijk ook, o.i. terecht dat de ICRC de GKv heeft verwijderd uit zijn gelederen. De conferentie van deze wereldwijde gemeenschap wil gereformeerd blijven. Wij zijn blij dat zij de moeilijke consequenties daarvan niet uit de weg is gegaan. Een voorbeeld o.i. van Bijbelse 'rechte ruggen'.
Tegelijk verheugd het ons ook dat de conferentie de Gereformeerde Kerken Nederland in haar midden heeft opgenomen. Een hart onder riem van de zware strijd die in Nederland is gestreden en die de mogelijkheid biedt gemeenschap te oefenen in Christus' wereldwijde kerk. Dat bemoedigt in het dragen van lasten die inherent zijn aan kleine kerkverbanden.
Tot slot
We hopen dat het bovenstaande een indruk heeft gegeven van het oecumenisch gewoel in en om m.n. de zogenaamde kleine gereformeerde kerken. Centraal daarin staat het gebeuren rond GKv, NGK en de fusiekerk NgK. We verwachten dat, ondanks een haast uitbundige euforisch stemming rond de fusie, de strijd in en om deze kerk(en) nog bepaald niet tot een einde is gekomen.
Waarom niet?
We willen er in een concluderend slotartikel iets van proberen te laten zien.
Wordt vervolgd
NOTEN
[1] Dienst, 2-2023.
[2] De Rover (1961) is ook bekend door zijn boek Na de genadeklap (2012).
[5] Zie de series Ontwikkelingen in de CGK, en Knikkende knieën of rechte ruggen.
[6] Opmerkelijk dat de christelijke gereformeerde Huijgen op het fusiefeest in Utrecht volgende week een TED-talk mag houden. TED is de afkorting van 'Technology, Entertainment, Design'. Het doel is het verspreiden van goede ideeën. In maximaal 18 minuten moet de spreker 'de presentatie van zijn leven' geven over zijn gebied van expertise, over een bepaald project, of iets waarvan hij vindt dat het een idee is dat verspreid moet worden. We zijn benieuwd.