Ethiek

Uit de kerken

Nieuwe artikelen
Signalen



Aanmelden GRATIS nieuwsbrief

Naam:
E-mail:



printen

mailen

Open brief aan de GKSA 3

 

D.J. Bolt

15-12-12

 

We vervolgen dr. Howells taxatie van de situatie in de GKSA en vergelijken die tot slot met de ontwikkelingen in de vrijgemaakt gereformeerde kerken.

 

Dr. Howell
8. Intussen wordt er een geweldige poging ondernomen om te benadrukken dat de hele zaak rondom 'de vrouw in het bijzondere ambt' werkelijk alleen maar een kwestie van interpretatie is, die het wezen van kerk-zijn helemaal niet raakt. Integendeel, dat de tijd en de moeite die aan deze zaak gespendeerd worden enkel iets is dat de satan gebruikt en misbruikt, zodat de kerk niet aan haar EIGENLIJKE taak toekomt. Interne gevechten belemmeren de kerk om haar roeping naar buiten naar behoren te kunnen nakomen. Daarom wordt gepoogd om besluiten over zaken zoals 'de vrouw in het bijzondere ambt' af te schuiven naar de plaatselijke kerk. Er wordt in strijd met de waarheid geredeneerd dat het slechts een middelmatige zaak is waarin wij elkaar vrijheid moeten laten om zelf te besluiten. Maar de waarheid is dat dit een kwestie van Schriftbeschouwing is met verreikende gevolgen.
Dit wordt echter doelbewust verzwegen.

 

GKv

Misschien is dat goed te illustreren aan de hand van hetgeen prof.dr. M. te Velde als adviseur inbracht op de synode te Harderwijk:

 

We kunnen over deze zaak geen uitspraken doen waar we allemaal achter staan. Er moeten uitspraken komen van: 'zo doen we het met elkaar', 'wat is wijs', 'wat doen we waar en niet overal hetzelfde'. Dat is een gezonde aanpak en kerkrechtelijk juist. Anders krijgen we steeds maar weer dikke documenten en rapporten.

In 2008 was al veel denkmateriaal aanwezig. Mijn advies was daarmee de kerken niet te gaan masseren. Niet de discussie in de gemeenten te willen voeren. Maar de synode heeft daar wél toe besloten. En nu ligt die zaak dus hier weer op de synode.

Om welke bevoegdheid gaat het nu en om welk (deel)product(en)? Gaat het om iets waar mindere vergadering niet uitkomen? Moeten we hierin binden óf faciliteren?

Er is nu iets opgang gekomen waardoor je wel een brede uitspraak moet doen. Het gevolg is dat kerkenraden geen standpunt hoeven in te nemen. Immers, 'het ligt op de synode'. Maar de kerkenraad is wel een geestelijk regeercollege dat er over gaat hoe in de gemeente vrouwen in te schakelen. En daarvoor heeft b.v. de CGK al veel antwoorden. () En als het gaat om de rol van vrouwen in de eredienst dan is de kerkenraad mans genoeg om daar een over beslissing over te nemen. Bij ons in Hasselt kan het wel bijvoorbeeld. We moeten hiervoor niet een synode uitdagen tot een uitspraak.

Opdracht d is de hamvraag: "is het geoorloofd vrouwen toe te laten tot het ambt van predikant of ouderling of diaken"? Vele boeken zijn daar over te schrijven. Elke drie jaar wel weer een boek van en een studie aan de TU. Maar die boekenkast zal niet leiden tot heldere uitspraken als die helderheid er niet in de kerkenraad en de gemeenten is. Als de vragen van de opdracht moeten worden opgepakt, dan gaat het om d. Waarbij diakonessen in alle eeuwen wél mogelijk waren.

 

Kort door de bocht: Houdt op met studeren want we komen er toch niet uit. Neem wat praktische besluiten waar zoveel mogelijk voor- en tegenstanders mee uit de voeten kunnen. En de praktijk hoeft geen eenheidskoek te zijn …

 

Maar is er geen sprake van Schriftkritiek als je zo met Gods eigen woord omgaat? Ds. H. Hoksbergen, destijds voorzitter van de GKv Deputaten Kerkelijke Eenheid over de kerkelijke eenheid met NGK:

 

Er is een DOE-groep in de maak: Deputaten Overleg Eenheid. Die moet de 'passende regelgeving' maken voor verdere plaatselijke samenwerking tussen NGK met GKv en CGK en "versterking van het confessionele gehalte daarvan". Oude regels die belemmerend werken moeten verdwijnen. De Landelijke Vergadering is er enthousiast over. "Volgens ds. H. Hoksbergen, voorzitter GKv deputaten kerkelijke eenheid, heeft wantrouwen de laatste jaren in de samensprekingen plaatsgemaakt voor vertrouwen. 'We hebben een gemeenschappelijk vloer onder de voeten, herkennen elkaar en erven de scheiding als een last, een ramp, een zonde".

En:

"… we willen iedereen meenemen op die weg, zodat geen nieuwe scheuren ontstaan"... Alleen de 'vrouwenkwestie' is nog een probleem maar die "getuigt niet van Schriftkritiek", meer een verschil in weging van de "scheppingsvolgorde".[1]

 

Ja, zo heb je het scherpe puntje afgevijld. Wie zou er eigenlijk dan nog een écht probleem van maken? Het gaat toch om een wat verschillende weging? Dat mag toch in een vrij kerkland?
Zo heb je theologisch-psychologisch de angel uit het probleem gehaald.

 

Dr. Howell

10. En nu is het 2012. Het Trojaanse paard is binnengelaten in de gelederen van de GKSA.

 

GKv

Inmiddels galopperen er ook de nodige 'Trojaanse paarden' de GKv binnen. Zoals eerder aangegeven is 'de vrouw in het ambt' volledig geaccepteerd in de NGK. In alle ambten. Er zijn minstens twee vrouwelijke predikanten actief, naast vele vrouwelijke ouderlingen en diakenen. In samenwerkingsgemeenten of samenwerkende gemeenten is dat geen principieel probleem meer, hooguit een aandachtspunt. Twaalf kerken in Amersfoort (tien GKv en twee NGK) erkenden een poosje geleden elkaar als 'kerk van Christus'. Daarbij

 

"… zijn de onderlinge verschillen zoals de vrouw in het ambt (wel aan NGK-, niet aan GV-zijde) nog wel aandachtspunt.[2]

 

Kan het nog terug? Ds. P.L. Storm:

 

"Hoe zal het ooit daar [Amersfoort, red. eiw] verder moeten na een paar jaar kanselruil etcetera, wanneer onze kerken (net als indertijd de CGK) de schriftuurlijke positie zullen handhaven dat zusters niet tot de ambten worden geroepen? Hoe kun je, wanneer je plaatselijk deze kwestie tot een soort B-kwestie hebt afgewaardeerd, ooit nog weer een herbevestigde overtuiging van je eigen kerkverband gevolgen laten hebben?"[3]

 

Het is vrijwel ondenkbaar dat de banden tussen GKv en NGK weer losgemaakt zullen worden. Die zijn op allerlei niveaus zó verstrengeld dat eerder de GKv zal scheuren dan dat afscheid van de NGK wordt genomen. Tegelijk is het ook ondenkbaar dat binnen de NGK de ambten weer zullen worden gesloten voor vrouwen. Vrouwelijke ambtsdragers zijn volledig geïntegreerd in het kerkelijk leven. In de media krijgt dat voortdurend enthousiaste aandacht. Ook hier zou zo'n besluit de kerken doen scheuren. Niemand die daarop zit te wachten.

Kortom, deze weg is terugwaarts met road blocks gebarricadeerd.

 

In veel vrijgemaakte erediensten nemen vrouwen een groot deel van de Schriftlezing voor hun rekening. Kortgeleden mocht in Drachten-ZuidWest een klein meisje dat verzorgen. Ach, hoe schattig.

In Amsterdam probeerde Stroom, een met veel vrijgemaakt geld gestichte missionaire gemeente, formeel opgenomen te worden in het GKv kerkverband. Deze gemeente kent bijna uitsluitend vrouwelijke kerkenraadsleden. Vooralsnog is het niet gelukt. Maar niet omdat de GKv onwelwillend was, integendeel er lagen twee voorstellen op de classistafel om Stroom binnen te halen. Maar een vervelende groep predikanten en andere GKv-leden deed een publieke oproep om de vraag niet te honoreren. Het gezeur zat, trok Stroom de aanvraag in vóórdat de classis haar voorstellen aan de orde kon stellen.

 

Dr. Howell

11. Mijn vraag is: Moeten we nu maar niet openlijk tegenover elkaar erkennen dat onze onderscheiden Schriftbeschouwingen wezenlijk van elkaar verschillen?

Het logische gevolg hiervan is dat we bij exegetische kwesties bij andere/verschillende antwoorden gaan uitkomen. Met de openlijke erkenning hiervan verketteren we elkaar geenszins, maar zijn ten minste wel eerlijk jegens elkaar.

 

Gkv

Ja graag. Dat kan ik elk geval helderheid verschaffen en het onderling respect vergroten. Misschien is het eerder geciteerde spreken van prof. Te Velde een eerste erkenning van deze situatie.

 

Dr. Howell

12. Voorts moeten we onszelf afvragen of de huidige situatie binnen onze kerken werkelijk houdbaar is binnen één kerkverband. We weten immers wat ervan de gevolgen waren in de geschiedenis van andere gereformeerde kerkverbanden. Kunnen we eerlijk één kerkverband zijn als wij niet de jure (in beginsel) EN de facto (in praktijk) één zijn op grond van Schrift, belijdenis en kerkorde?

 

GKv

De vragen zijn ons uit het hart gegrepen. Er zijn broeders en zusters, en ook verontruste predikanten, die zeggen dat als de vrouw toegelaten wordt tot het kerkelijk ambt dat voor hen een breuk met de GKv betekent. Maar als we nu constateren, zoals we eerder deden, dat in de praktijk deze situatie al ontstaan is door o.a. de samenwerking met de Nederlands Gereformeerden, zijn we dan dat punt principieel al niet gepasseerd? Op deze weg kun je toch ook niet pas op de plaats maken? Waarom zou Stroom er zich  niet op kunnen beroepen dat de wissel naar passief vrouwenkiesrecht eigenlijk al is gepasseerd? Als NGK vrouwenambtsdragers in samenwerkingsgemeenten functioneren, waarom dan ook niet in Stroom, desgewenst met 'aandachtspunt' om een zekere orthodoxie in Noord-Holland tevreden te houden?

 

Zo wordt het boven water houden van het eeuwenoude standpunt en de praktijk bij voorbaat gefrustreerd doordat de schuit hier zo lek als een mandje is. En slijt langzaam het leven los van de leer. En omgekeerd!

Lees maar wat ds. B. Luiten predikant in Amersfoort schrijft n.a.v. het verzoek van Stroom[4]. Na geschetst te hebben hoe de gemeentestichter vrouwen aantrok om allerlei taken uit te voeren, verzucht hij:

"De taak die de zusters verrichten, heet voortaan ambt, En ineens kan dat niet! () Dit heeft ook te maken met de manier waarop wij met het ambt omgaan. Wij kennen daar vrij veel taken en verantwoordelijkheden aan toe, die andere gemeenteleden dan niet zouden mogen hebben. Daardoor kan bijvoorbeeld een vrouw bij ons geen diacones worden, terwijl dat Bijbels gezien juist mooi zou zijn. () De concrete oplossing heb ik niet. God heeft Adam als eerste geschapen, pas daarna Eva. Hij vraagt ons dat we daarmee rekenen, ook al gaat dat in tegen de heersende cultuur (1 Tim. 2:13). Maar hoe doen we dat? De heilige Geest stimuleert alle gemeenteleden (m/v) hun veelzijdige gaven te gebruiken in spreken en dienen (1 Ptr. 4:10-11). Waar ligt dan de grens tussen wat een zuster in de gemeente wel of niet zou mogen doen? Wat is typisch ambtelijk en wat niet? De eerlijkheid gebiedt ons te zeggen, dat we daar zelf niet goed uit zijn. Ja, we hebben wel knopen doorgehakt in het verleden, maar daar kunnen we dus vragen over krijgen juist vanuit een nieuwe gemeente."


Er is niet veel fantasie voor nodig om te zien dat hier door de hoofdredacteur van De Reformatie de wiebelstand wordt ingenomen. Je ziet voor ogen gebeuren waar de Canadese synodeafgevaardigden op wezen in hun rapportage:

 

Zij [de GKv, djb] bewegen naar de NGK toe, omdat zij opener zijn geworden voor de nieuwe hermeneutiek en toleranter wanneer het gaat om de vrijheid t.a.v. de leer. Door deze intensiverende contacten zal dit proces binnen de GKv versterkt zal worden. Dat is onze zorg. De GKv zullen meer en meer worden beïnvloed door de situatie en de ontwikkelingen binnen de NGK.   


Amersfoort (en Leusden), twaalf(!) kerken van GKv en NGK (met vrouwelijke ambtsdragers) die elkaar officieel erkenden[5] als kerken van Christus, dat heeft zijn invloed, het kan niet missen. Denk alleen maar aan jeugd en jongeren die regelmatig hoppen van GKv naar NGK.

 

Dr. Howell

13. Als wij zouden besluiten om de vrouw binnen de GKSA in het ambt van ouderling en predikant toe te laten – ook al zouden we dat besluit overlaten in de handen van de plaatselijke kerken – dan gaat de onderlinge band tussen de kerken binnen de GKSA scheuren. Daarover bestaat er geen twijfel naar mijn gevoelen.

Indien het besluit overgelaten zou worden aan de plaatselijke kerk, scheurt de eenheid feitelijk (in praktijk) daar waar gelovigen op het grondvlak binnen plaatselijke kerken hun geloof beleven.

Om dit besluit over te laten in de handen van de plaatselijke kerk zou ook een laf besluit zijn – uit vrees om standpunt te moeten innemen voor de waarheid.

 

GKv

Inderdaad, laf. Net zo als de ChristenUnie toen zij de beoordeling of praktiserende homoseksuelen haar konden vertegenwoordigen, overhevelde naar de plaatselijke kiesverenigingen.

Maar principiële vragen ontwijken met kerkpolitiek leidt tot devaluatie van kerkzijn. Het is de kerk als pijler en fundament van de waarheid (1Tim. 3:15) onwaardig. De kerk zal een keuze coram Deo maken en daar voor staan. Dat dwingt respect af, zelfs als het de verkeerde keuze zou zijn.

 

Dr. Howell

14. En toen koos de Synode 2012 een voorzichtige weg. We kunnen het ook de 'gemakkelijke' weg noemen. Maar is het eigenlijk ook niet een oneerlijke weg? Is het niet omdat wij bang zijn om openlijk tegenover elkaar te erkennen dat wij op grond van de Schrift van elkaar verschillen? Dat wij niet werkelijk eerlijk en onbevangen kunnen zeggen dat wij op dezelfde wijze met de Schrift bezig zijn (en daarom uiteindelijk ook niet meer met dezelfde Schrift bezig zijn)?

Hoe gaat het uitstellen van  het besluit ons helpen om naar elkaar toe te bewegen in ons verstaan van de Schrift? Proberen we politiek te spelen in de kerk van de Here?

Hoe dikwijls is het niet gebeurd dat bepaalde groepen tijdens de Synode 2012 beraadslaagd hebben over welke "strategie" op de volgende synode gevolgd moet worden. Dat in de kerk van de Here!? Hierover zal beslist ook aan de Koning van de kerk verantwoording afgelegd moeten worden.

En vervolgens wordt er weer eens een zogenaamde 'compromisovereenkomst' aangegaan. Men besluit om niet te besluiten! Dat stelt toch alleen maar de uiteindelijke pijn en het verdriet naar weerskanten uit?!

 

GKv

Het is zo verleidelijk om met allerlei kerkpolitieke kronkels de zaak te redden. Iets daarvan zie je in hetgeen prof. Te Velde inbracht op de synode van Harderwijk:

 

We kunnen over deze zaak geen uitspraken doen waar we allemaal achter staan. Er moeten uitspraken komen van: 'zo doen we het met elkaar', 'wat is wijs', 'wat doen we waar en niet overal hetzelfde'. Dat is een gezonde aanpak en kerkrechtelijk juist. Anders krijgen we steeds maar weer dikke documenten en rapporten.

 

We sluiten een compromisovereenkomst, zoals dr. Howell het noemt. Een principiële stellingneming wordt ontweken. De kerk heeft geen standpunt maar faciliteert de ideeën die binnen haar leven.

De praktijk zal het normbesef, voor zover dat er nog is op dit punt, verder uithollen. Acceptatie van het compromis betekent capitulatie voor Schriftkritiek. Het leidt op termijn tot aanstelling van vrouwen in alle ambten.

 

De GKv staan voor een fundamentele keuze. Op de komende synode van Ede rust een zware verantwoordelijkheid!

 

 

 

 



[1] Opbouw 30/03/07.

[2] Opbouw 23/12/11.

[3] Nader Bekeken, 2012/2.

[4] De Reformatie 21/09/12.

[5] 08/11/11.